Вось ужо лета:
Гудуць камары;
Жабы, сяброўкі паэта,
Крумкаюць смачна;
Недзе ўгары
Кружаць буслы на паўсвета.
Летам у вёсцы
Весела жыць!..
Дык і работы да злосці:
Поле засеяць,
У печы паліць,
У хаце паправіць штосьці…
У гаспадарцы
Мудрая жысць
Вас не пакіне без працы!..
Бабе – у хаце
Штотыдзень рабіць;
Мужчыне – на сенажаці…
…………………………………
Косіць ён сена:
Добра, як след
(Трава ж? Яна – па калена!..)
Прыносіць мужу
Жонка абед.
Прысеў мужык на палена;
Сядзіць сабе,
мажа
Масла на хлеб.
А жонка?.. Спакойна-важна
Пракос
Агледзеўшы без патрэб,
Да мужа бярэ ды кажа:
“Ну, і работа… Ыгы!.. Ага!..
Вось жа скасіў – як выстрыг!..”
У мужыка ўздрыганула рука,
Вырваўся з галавы ўздых:
“Не выстрыг, а выгаліў. Ты ж паглядзі?
Чысты пракос – бы шчака мая;
Усё падабраў; усё на мазі:
Ніводнай травінкі нямашака…”
“Хе!-хе!-хе! – смяецца жана. –
Не выгаліў! Выстрыг! плямы
Усюды, паўсюль!.. Яшчэ і віна
Прасіў прынесці-ка з крамы!..
Не дам!..” – “Не трэба, – кажа мужык. –
І без віна я стаміўся…”
А жонцы – ўсё роўна! Ужо і на крык
Голас яе раздабрыўся:
“Выстрыг! Выстрыг! – крычыць яна. –
Не здольны ты, друг, да працы…
Мабыць, адна мне доля! адна –
Да смерці з табой гараваці!..”
Трэба заўважыць:
Была яна
З тых жонак, якія ўважыць
Мужа не могуць:
Такім “вайна”
Усё, што ні ёсць, пераважыць;
Была тая баба
З разраду баб,
Што здольны крычаць не слаба;
Ім жа мужчына –
Ёлупень, раб, –
Ну, невыносная храпа;
Жывуць яны ўпарта:
Крыкі ды гам
Ім самая верная карта;
Заўсёды пярэчаць
Яны мужыкам –
Варта яно; ці не варта!..
Ды муж – узлаваўся:
“Як гэта так?!
За што ж я, божа, нарваўся
На бабу такую?
Хіба ж я лайдак?!
Касіў, да жыл намагаўся;
Няўжо ўсё будзе,
Як хоча жана?
Людцы! мае ж вы людзі!
У чым жа мая,
Скажыце, віна?!..
Ну, хопіць! Стаміліся грудзі…”
“Не выстрыг, а выгаліў, – буркнуў мужык.–
Во, ляж! Пракос – і не колецца…”
А жонка: “Выстрыг!” – раве…
І крык
Пайшоў аж па ўсёй наваколіцы:
“Выстрыг!”
“Выгаліў!”
“Ха!-ха!-ха!..
Стрыжана!”
“Голена! баба!..”
……………………………………
Спрэчку чулі
Двор і страха,
Певень ды курачка Раба…
Усе чырванелі
Ад сваркі людзей
(Нават…ніткі кудзелі!)
А муж і жонка
(Што ўжо прасцей?!)
Да згоды прыйсці не хацелі.
Жыць – не нажыцца!..
Ды баба ўзяла,
Пабегла са злосці тапіцца
(…Балазе рэчка
Блізка была;
А то б – “вязала” спадніца, –
Калі ляцела:
Сабе ж на бяду!..)
Прыбегла… ўскочыла целам
Па самыя вушы
У тую ваду;
І ўсё крычыць ашалела:
“Стрыжана!
Стрыжана!..
Гі!-гі!-гі!..”
“Голена! жонка!
Голена!..” –
Падбягаючы да ракі,
Раве мужык…
Разняволена,
Хто не паснулі,
На гэты крык
Сяляне прыйшлі,
Як пачулі,
Аб чым гамоніць
З бабай мужык?
Скруцілі абодвум дулі
Ды са смехам
Распачалі
Падбухторваць рэхам:
“Будзь мужыком!..
Баба! валі
Яго да канца!..” (Пацеха!)
А жонка – схавалася
Ўжо з галавой
У рэчцы (зусім не спужалася!)
Крычаць ёй – нельга;
Дык над вадой –
Глядзь! – і паказалася
Пальчыкаў пара
І – стрыг!-стрыг!-стрыг! –
(Маўляў, стрыгу!) –
вось кара
Табе, мужычок!..
А мужык – як бык! –
Упёрся (ажно йдзе пара!)
Упаў на калені: крычыць, раве,
Б’е кулаком па зямлі, траве:
“Не-е-е, мая жоначка!
Сёння – знаю:
Здаецца,
Я цябе пераспрачаю!..”
Так яно, кажуць,
Усё і было.
Калі… з вадою
Той не сплыло.